آب دریا و آب شور دارای مقادیر بالایی از نمک، عمدتاً سدیم کلرید، هستند که می‌تواند مشکلات جدی برای بدن انسان ایجاد کند. به‌طور معمول، غلظت نمک در آب دریا حدود ۳۵ گرم در هر لیتر است، که بسیار بیشتر از توان تصفیه طبیعی کلیه‌های انسان است.
وقتی انسان آب شور می‌نوشد:
- افزایش فشار بر کلیه‌ها: کلیه‌های انسان توانایی دفع نمک اضافی را دارند، اما اگر مقدار نمک مصرفی بسیار بالا باشد، کلیه‌ها قادر به تصفیه کامل آن نخواهند بود. این مسئله باعث افزایش غلظت نمک در خون و در نهایت باعث مشکلات کلیوی و حتی نارساییکلیه می‌شود.
- کم‌آبی (دی‌هیدراسیون): مصرف آب شور باعث تشنگی بیشتر می‌شود زیرا نمک موجود در آب، آب سلول‌های بدن را به‌سمت خود جذب کرده و از دسترس سلول‌ها خارج می‌کند. این مسئله نه‌تنها کمکی به رفع تشنگی نمی‌کند، بلکه موجب افزایش آن می‌شود و به دی‌هیدراسیون یا کم‌آبی منجر می‌شود.
- برهم خوردن تعادل الکترولیت‌ها: نمک زیاد در خون تعادل الکترولیت‌ها را مختل کرده و می‌تواند منجر به مشکلات جدی مثل افزایش فشار خون، سرگیجه، سردرد، تهوع و در نهایت تشنج یا حتی مرگ شود.
شرایط خاص برای نوشیدن آب شور
در موارد بسیار نادر و شرایط اضطراری، اگر دسترسی به آب شیرین ممکن نباشد، انسان‌ها می‌توانند مقدار کمی آب شور مصرف کنند، اما با دقت و احتیاط بسیار بالا. مثلاً برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که اگر میزان نمک آب به حد بسیار کم و قابل‌تحمل کاهش یابد، بدن می‌تواند آن را تحمل کند، اما باز هم مصرف آن در طولانی‌مدت یا با غلظت‌های بالاتر می‌تواند خطرناک باشد. برخی افراد ممکن است در شرایط بقا (مانند دریا) مجبور به نوشیدن مقدار کمی آب شور شوند، اما این کار باید بسیار محدود و ترجیحاً همراه با روش‌های کاهش نمک، مانند تصفیه یا تقطیر ساده باشد.
روش‌های ایمن‌سازی آب شور برای نوشیدن
برای استفاده از آب دریا یا آب شور در مواقع اضطراری، می‌توان از روش‌هایی برای کاهش غلظت نمک استفاده کرد:
- تقطیر: آب شور را می‌توان با حرارت دادن و بخار کردن به بخار آب تبدیل کرد و سپس بخار را دوباره به مایع تبدیل کرد تا آبی شیرین و بدون نمک به دست آید.
- اسمز معکوس: این روش در کارخانه‌های آب‌شیرین‌کن به‌کار می‌رود و به‌وسیله‌ی فیلترهای خاص، نمک را از آب جدا می‌کند. البته این روش در شرایط عادی و بدون تجهیزات قابل اجرا نیست.
- فیلترهای تصفیه آب شخصی: برخی از دستگاه‌های قابل حمل تصفیه آب می‌توانند درصدی از نمک را از آب جدا کنند، ولی این روش برای آب‌های با غلظت نمک بالا مؤثر نیست.
نتیجه‌گیری
به‌طور کلی، نوشیدن آب شور برای انسان توصیه نمی‌شود و در شرایط عادی نباید آن را مصرف کرد. بدن انسان برای عملکرد صحیح به آب شیرین نیاز دارد و مصرف آب شور نه تنها کمکی به رفع تشنگی نمی‌کند بلکه باعث کم‌آبی و مشکلات جدی سلامتی می‌شود. برای استفاده از آب شور، نیاز به تصفیه و شیرین‌سازی است که در حال حاضر روش‌هایی چون تقطیر و اسمز معکوس در دسترس قرار دارند و می‌توانند آب شور را به آب قابل شرب تبدیل کنند.
