اگر فضانوردی در فضای باز، بدون لباس فضانوردی بمیرد، بدن او به سرعت تحت تاثیر خلاء و نبود فشار قرار می‌گیرد. در این شرایط، اکسیژن موجود در خون و بافت‌ها به سرعت خارج می‌شود و فرد طی چند ثانیه دچار بی‌هوشی می‌شود. در عرض چند دقیقه، به دلیل نبود اکسیژن، مرگ مغزی و در نهایت مرگ کامل رخ می‌دهد. در نبود هوا، فرایندهای تجزیه معمول رخ نمی‌دهند. به همین دلیل، جسد منجمد می‌شود و در خلاء باقی می‌ماند، به طوری که مانند یک «مومیایی فضایی» می‌تواند برای میلیون‌ها سال دست‌نخورده باقی بماند.
خلاء باعث خروج مایعات بدن به شکل بخار می‌شود. با این حال، چون انفجار رخ نمی‌دهد، بدن به تدریج خشک و منجمد می‌شود و به دلیل نبود باکتری‌های تجزیه‌کننده، از پوسیدگی معمولی نیز خبری نخواهد بود. همچنین، قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم خورشید در فضا باعث می‌شود که جسد در معرض پرتوهای شدید خورشیدی و کیهانی قرار گیرد و به‌مرور به تکه‌های کوچکی تبدیل شود.
مرگ در داخل فضاپیما یا ایستگاه فضایی
اگر فضانوردی در داخل فضاپیما یا ایستگاه فضایی فوت کند، وضعیت متفاوت خواهد بود. در محیط بسته و بی‌وزن، جسد به‌صورت شناور باقی می‌ماند که این وضعیت مشکلات بهداشتی و عملیاتی به همراه دارد. در حال حاضر، ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) کیسه‌های مخصوصی برای قرار دادن جسد طراحی کرده است که از تماس جسد با محیط اطراف جلوگیری می‌کند. این کیسه‌ها از نظر بهداشتی بسیار مهم هستند، زیرا باکتری‌های تجزیه‌کننده که در بدن حضور دارند، می‌توانند در محیط فضاپیما نیز فعالیت کنند و باعث انتشار بوی نامطبوع و آلودگی شوند.
با توجه به این که بازگرداندن جسد از ایستگاه فضایی به زمین، هزینه و دشواری زیادی دارد، سازمان‌های فضایی در حال بررسی روش‌های جایگزین هستند. برخی از ایده‌ها و فناوری‌های پیشنهادی عبارتند از:
– انجماد و فشرده‌سازی: در این روش، جسد در دمای بسیار پایین منجمد می‌شود و سپس به کمک لرزش‌های مکانیکی به ذرات ریز و پودر تبدیل می‌شود. این پودر را می‌توان به راحتی در فضا ذخیره کرد یا حتی در صورت امکان، در فضا رها کرد.
– پرتاب به بیرون از فضاپیما: در شرایطی خاص و با هماهنگی‌های لازم، ممکن است جسد را از فضاپیما خارج کنند تا در مدار قرار گیرد یا در فضای بین‌سیاره‌ای رها شود. با این کار، جسد برای میلیون‌ها سال به دور سیاره‌ای یا در مدار خورشید باقی می‌ماند و مانند یک شی فضایی به گردش خود ادامه می‌دهد.
– سوزاندن در جو زمین: اگر امکان بازگرداندن جسد به زمین فراهم شود، می‌توان آن را در جو زمین وارد کرد تا به واسطهٔ اصطکاک و گرمای شدید هنگام بازگشت، به طور کامل بسوزد و تبخیر شود. این روش هزینه بالایی دارد و معمولاً برای مأموریت‌های نزدیک به زمین قابل اجراست.
– پژوهش برای ایجاد روش‌های پایدارتر: برخی از پژوهشگران به دنبال طراحی سیستم‌هایی برای «تجزیه پایدار» اجساد در محیط فضایی هستند که بتواند از جسد به شکل مواد مفیدی مانند کود زیستی استفاده کند. این ایده به ویژه برای مأموریت‌های بلندمدت و سفر به سیارات دیگر مانند مریخ مورد توجه قرار گرفته است.
آینده مدیریت مرگ در فضا
با افزایش مأموریت‌های طولانی‌مدت به اعماق فضا و امکان سکونت در سیارات دیگر، شاید نیاز به توسعه روش‌های نوین برای مدیریت اجساد در فضا بیش از پیش احساس شود. پژوهشگران در حال بررسی فناوری‌ها و روش‌هایی هستند که علاوه بر حفظ اصول بهداشتی و اخلاقی، امکان استفاده مفید از اجساد برای تأمین منابع در محیط‌های محدود و ایزوله را فراهم سازد.
